Các chuyên gia y tế trên khắp thế giới đều tán thành rằng sữa mẹ là sữa tốt nhất cho trẻ sơ sinh trong sáu tháng đầu đời và sau đó tiếp tục cho bé bú kết hợp chế độ chăm sóc chu đáo sẽ giúp con phát triển khỏe mạnh
Lợi ích từ sữa mẹ
Sữa mẹ luôn là thức ăn tốt nhất cho bé, ngay cả khi mẹ bị bệnh, có thai, có kinh hay gầy ốm. Sữa mẹ chứa tất cả các chất dinh dưỡng mà trẻ cần trong khoảng thời gian 4-6 tháng tuổi.
- Chất đạm và chất béo trong sữa mẹ dễ tiêu hóa và dễ hấp thụ, có men lypase giúp tiêu hóa chất mỡ.
- Đường lactose trong sữa mẹ nhiều hơn các loại sữa khác. Đó là chất thiết yếu cho cơ thể đang phát triển của bé.
- Chất sắt trong sữa mẹ dễ hấp thu nên bé bú mẹ sẽ không bị thiếu máu do thiếu sắt.
- Sữa mẹ có đầy đủ các loại vitamin và lượng nước cần thiết cho bé ngay cả khi thời tiết nóng. Nếu bé được bú mẹ hoàn toàn, không cần bổ sung thêm nước, vitamin hoặc nước trái cây trong vòng 4 tháng đầu.
- Sữa mẹ chứa đủ lượng canxi và phốt phát, giúp bé phát triển tốt.
Sữa non
Sữa mẹ trong vài ngày đầu sau khi sinh gọi là sữa non, có màu vàng nhạt và đặc sánh. Sữa non có nhiều chất bảo vệ cơ thể, giúp bé chống nhiễm khuẩn và dị ứng. Nó cũng có tác dụng xổ nhẹ, hỗ trợ việc tống phân xu và giúp bé đỡ bị vàng da. Các yếu tố phát triển trong sữa non giúp bộ máy tiêu hóa của bé trưởng thành. Sữa non còn có nhiều vitamin A, giúp bé phòng chống nhiễm khuẩn và bệnh khô mắt do thiếu vitamin A.
Vì vậy, nên cho bé bú sớm từ nửa giờ đến một giờ sau khi sinh. Không được cho trẻ dùng bất kỳ thức ăn, thức uống nào trước khi bé bắt đầu bú mẹ.
Sữa trưởng thành
Trong vòng 2 tuần đầu, lượng sữa mẹ tăng và có sự thay đổi trong thành phần. Sữa mẹ có vẻ loãng hơn sữa bò, làm cho các bà mẹ nghĩ rằng loại sữa tốt nhất cho trẻ sơ sinh này quá loãng. Thực ra, lượng nước nhiều ở sữa mẹ là bình thường và tốt cho bé.
Trong một cữ bú của bé, thành phần của sữa thay đổi như sau:
- Sữa đầu: Là sữa ở đầu cữ bú của bé, có màu trắng trong và lỏng. Bé bú sữa đầu sẽ nhận được nhiều chất dinh dưỡng: protein, lactose, vitamin, chất khoáng và nước.
- Sữa cuối: Là sữa ở cuối cữ bú, có màu trắng đục vì chứa nhiều chất béo.
Cần cho bé bú hết một bên vú rồi mới chuyển sang vú khác để nhận được chất béo có nhiều năng
lượng, giúp bé tăng cân tốt.
Bé bú mẹ ít bị tiêu chảy, ít bị nhiễm khuẩn đường hô hấp như viêm họng, viêm phổi…
Bữa bú đầu tiên của bé nên bắt đầu từ lúc nào?
Thời gian quan trọng nhất cho việc bú sữa mẹ là những ngày đầu tiên tại bệnh viện, lần bú đầu tiên của trẻ nên thực hiện trên bàn sinh:
– Đắp ấm mẹ và con.
– Mẹ để con nằm trên ngực và cho bú.
Cho trẻ bú sớm sau sinh rất quan trọng vì điều đó sẽ gắn bó mẹ và con, giúp cho việc nuôi con bằng sữa mẹ thuận lợi và kéo dài.
Làm thế nào để mau xuống sữa?
Sau khi sinh, cố gắng cho con gần mẹ càng sớm càng tốt. Con cần nằm chung giường với mẹ hoặc nằm trong nôi cạnh mẹ. Sự tiếp xúc giữa mẹ và con qua cái nhìn trìu mến, sự đụng chạm, ôm ấp, vuốt ve… và đặc biệt là việc cho bú sữa non sớm sẽ giúp mẹ mau xuống sữa. Khi sữa đã bắt đầu xuống, việc cho bú thường xuyên sẽ giúp sữa xuống nhiều và nhanh hơn.
Cách bồng bế rất quan trọng để trẻ bú được nhiều sữa mẹ
Bé sẽ bú được nhiều sữa mẹ nếu mẹ bế đúng cách và cho bé ngậm vú tốt. Cách bế trẻ khi cho bú mẹ:
Mẹ ngồi ở tư thế thoải mái và thư giãn; bế trẻ bằng hai tay sao cho:
– Đầu và thân trẻ thẳng hàng (đầu trẻ không bị gập hay xoay nghiêng).
– Mặt trẻ quay vào đối diện với vú, môi trẻ vừa tầm với núm vú.
– Trẻ nằm sát vào lòng mẹ, bụng trẻ áp vào bụng mẹ.
– Đỡ phía dưới mông trẻ bằng tay hoặc kê gối.
Giúp trẻ ngậm vú:
– Chạm núm vú vào môi trẻ.
– Đợi cho đến khi trẻ há rộng miệng, đưa trẻ nhanh chóng tới vú sao cho môi dưới của trẻ ở dưới núm vú.
– Trẻ sơ sinh được ngậm vú càng nhiều càng tốt, tốt nhất nên ngậm gần hết quầng vú
– Cằm trẻ chạm vào vú mẹ.
– Trẻ được bú từ vú chứ không phải từ núm vú.
– Lưỡi của trẻ được đưa ra trước, ôm lấy phần quầng vú phía dưới.
Các phản xạ bú:
– Phản xạ tìm kiếm vú: Nếu có vật gì chạm vào vùng xung quanh miệng trẻ vào lúc đói, trẻ sẽ há miệng và quay đầu về hướng đó.
– Phản xạ mút vú: Khi có một vật gì trong miệng trẻ và chạm vào vòm miệng, trẻ sẽ tự động mút. Phản xạ mút rất mạnh, có ngay sau khi sinh.
– Phản xạ nuốt: Nếu miệng đầy sữa, trẻ sẽ nuốt.
Trẻ bú tốt là khi:
– Nằm bú thoải mái và có vẻ thỏa mãn.
– Miệng mở rộng, môi dưới đưa ra ngoài, lưỡi chụm quanh bầu vú, má chụm tròn. Lúc đầu trẻ mút nhanh để nguồn sữa tốt nhất cho trẻ sơ sinh này được tiết ra, sau đó trẻ mút sâu và dài hơn, nghe có tiếng nuốt sữa. Thỉnh thoảng, trẻ ngưng một chút để thở.
Hỏi đáp thắc mắc về sữa mẹ
Hỏi: Xin cho biết thời gian cho bé ăn như thế nào là phù hợp. Ví dụ: Mấy tháng bắt đầu ăn bột ngọt, mấy tháng ăn bột mặn, rồi đến mấy tháng ăn cháo. Khi nào có thể ăn được trái cây, rau, dầu mè.
Khi bé được 4 tháng, qua tháng thứ 5 chưa chính thức ăn dặm, bạn có thể cho bé tập làm quen với mùi vị, ăn nhâm nhi chút một bằng cách pha bột Ridielac alpha Sữa – Ngũ Cốc loãng gần gấp đôi so với hướng dẫn trên hộp bột, mỗi ngày ăn một lần, mỗi lần 1/2 muỗng và cứ thế pha đặc dần hơn , lượng ăn tăng dần. Mỗi ngày bé cần bú đủ 1-1,2 lít sữa mẹ, nếu thiếu sữa mẹ, bạn cho bé bú dặm thêm sữa tốt nhất cho trẻ sơ sinh từ bên ngoài.
Khi bé tròn 5 tháng, qua tháng thứ 6 thì chính thức ăn dăm. Sau 1-2 tuần tập ăn dặm, mỗi lần bé ăn được 1 chén bột ngũ cốc giai đoạn 1, pha theo hướng dẫn trên hộp bột, mỗi ngày bé cần bú đủ 1 lít sữa mẹ, nếu thiếu sữa mẹ, bạn cho bé bú thêm sữa ngoài.
6 tháng, bạn có thể tập cho bé ăn thêm sữa chua sau bữa ăn bột và mỗi ngày bé uống được 2-3 muỗng canh nước ép trái cây, nên tập cho bé uống các loại nước trái cây ngọt trước như nước táo, nho,
Qua tháng thứ 7 thì bạn cho bé ăn 2 lần bột, và tập ăn thêm bột thịt bò. Qua tháng thứ 9 thì bạn tập cho bé ăn thêm cháo xay.
Hỏi: Tôi năm nay 30 tuổi sinh cháu được 5 tháng. Hiện tại sữa vẫn đủ cung cấp cho cháu nhưng hai tháng nay sữa mẹ rất trong. Vậy tôi phái làm sao (tôi ăn rất ngon miệng và ăn nhiều). Lúc mới sinh cháu nặng 3,8kg, bây giờ cháu cân 6.5kg. Cháu có triệu chứng còi xương khoảng 1 tháng nay.
Chị nhiều sữa như vậy là rất tốt. Sữa mẹ chính là loại sữa tốt nhất cho trẻ sơ sinh hiện nay, chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng mà trẻ cần trong 6 tháng đầu đời. Thành phần và màu sữa mẹ thay đổi theo từng giai đoạn: Sữa mẹ sau khi sinh trong vài ngày đầu gọi là sữa non. Loại sữa này rất cô đặc, giàu chất đạm và những kháng thể. Sữa non lót ruột của trẻ sơ sinh và bảo vệ trẻ chống lại những vi khuẩn có hại.
Trong vòng hai tuần đầu, số lượng sữa tăng dần và có sự thay đổi về thành phần sữa. Sữa mẹ có vẻ loãng hơn làm cho chị nghĩ rằng sữa của mình không tốt, nhưng thực ra lượng nước nhiều ở sữa mẹ là bình thường và tốt cho trẻ. Trong một bữa bú, thì sữa đầu là sữa ở đầu bữa bú của trẻ, thường có màu trắng trong và lỏng. Sữa cuối là sữa ở cuối bữa bú, có màu trắng đục hơn, vì chứa nhiều chất béo có nhiều năng lượng, giúp trẻ tăng cân tốt.
Hiện tại với cân nặng như vậy cháu phát triển bình thường, nên tăng cường cho cháu bú mẹ nhiều lần. Nếu sữa mẹ nhiều có thể vắt bớt sữa đầu, cho cháu bú nguồn sữa cuối giàu chất béo. Nếu cháu có biểu hiện còi xương, chị nên đưa cháu đi khám và bổ sung vitamin D, canxi theo hướng dẫn của bác sĩ.
Hỏi: Trên thị trường có quáng cáo cốm lợi sữa cho những bà mẹ thiếu sữa. Vậy tôi xin hỏi loại cốm đó có tốt không và có uống được cho những sản phụ đã có con trên 7 tháng tuổi được không. Vì trong thời gian này tôi dạng ít sữa.
Bạn có thể dùng nhưng kết quả chắc chắn cũng không như ý nếu không kết hợp cách chăm sóc cho bầu sữa một cách hợp lý. Bạn có thể tham khảo các câu trả lời khác vể nuôi con bằng sữa mẹ và cách chăm sóc mẹ trong thời kỳ nuôi con bú.
Hỏi: Con tôi 4,5 tháng, cháu sinh khi được 34 tuần, nặng 2,2kg. Tôi có nên cho cháu ăn dặm từ bây giờ không? Cố nên lấy nước cháo loãng pha sữa công thức cho cháu tập ăn trước khi ăn dặm không? Cháu vẫn bú mẹ và ăn sữa ngoài bình thường, thỉnh thoảng hay tự mút lưỡi, chảy nước dãi.
Bạn không cho biết cân nặng và chiều cao của cháu nên tôi chưa đánh giá được tình trạng dinh dưỡng của cháu như thế nào? Cháu sinh thiếu tháng, nhưng hiện tại phát triển tốt thì cũng chưa cần thiết phải cho cháu ăn dặm sớm. Vì hiện nay theo khuyến cáo thì nên nuôi trẻ hoàn toàn bằng sữa mẹ (có thể dùng thêm sữa ngoài) trong 6 tháng đầu, việc trẻ ăn dặm sớm dễ dẫn đến kém tiêu hoá hấp thu.
Tuy nhiên nếu cháu tăng cân chậm, có thể cho cháu ăn thêm một bữa bột/ngày. Không cần pha sữa với nước cháo, vì lượng tinh bột trong nước cháo nhiều có thể làm cản trở hấp thu canxi trong sữa.
Khi cháu 6 tháng có thể ăn 2 bữa/ngày, với lượng thực phẩm cho một chén bột như sau: 10 – l5g bột gạo, 10 -15g chất đạm (2 đến 3 thìa cà phê băm nhỏ thịt hoặc cá, nếu là trứng thì chỉ cần 1 lòng đỏ trứng gà hoặc 2 lòng đỏ trứng chim cút), 15g rau, 5g dầu ăn (1 thìa cà phê).
Trẻ dưới 1 tuổi, hiện tượng chảy nước dãi là bình thường, không nên quá lo lắng. Để cháu bỏ thói quen mút lưỡi, mỗi lần như vậy bạn nên cho cháu bú mẹ hoặc ngậm vú giả
Hy vọng với những thông tin mà chúng tôi chia sẻ, các mẹ sẽ có kinh nghiệm trong việc nuôi dưỡng con yêu của mình từ dòng sữa tốt nhất cho trẻ sơ sinh này nhé!
Nếu mẹ muốn tìm hiểu thêm về các loại sữa công thức dành cho trẻ thì có thể xem chi tiết tại đây.