Giai đoạn từ 3 tuổi đến 6 tuổi, trẻ phát triển sự chủ động cũng như bắt đầu biết nhận sai về mình. Trẻ bắt đầu có nhiều ý tưởng và chủ động thực hiện các ý tưởng của mình, tuy nhiên kỹ năng của trẻ vẫn chưa thực sự hoàn thiện.
Đặc điểm của trẻ 3- 6 tuổi
Trẻ 3 – 6 tuổi bắt đầu nhận định nhân vị của nó : Phân biệt cái không phải của nó và nói năng theo giọng điệu con người làm chủ như “Tôi nói, cái này của tôi, việc này của tôi làm”.
Trẻ biểu lộ một vài điểm độc lập trong tinh thần : Tìm cách chiếm các vật, cho là thuộc sở quyền của mình và chỉ có mình được quyền sử dụng. Nhận định của trẻ nảy nở, đó là hiện tượng quan trọng đầu tiên và từ đây, tiếp tục nảy nở theo đà tiến liên tục.
Giai đoạn này, con trẻ cảm thấy cần hoạt động và hoạt động bằng mọi cách. Với hai chân, nó leo trèo, chạy nhảy. Với hai tay, nó cầm tất cả mọi cái nó có thể để xem xét. Với mấy tấc lưỡi, nó nói, nó kêu, nó hát.
Con trẻ muốn làm hết và làm một mình : Mặc quần áo, ăn uống, rửa mặt, mang vác tùy ý thích.
Con trẻ chơi, vì chơi là cách thức hoạt động thích thú, nó chơi một mình, chơi với chúng bạn, chơi ngồi, chơi đứng. Nó ráng làm tết cả những cái nó thấy người khác làm; nó cầm cuốn sách, tờ báo, nó đòi cây bút và mảnh giấy trắng để viết, hoặc vẽ, mặc dầu vẽ không giống, viết không ra hình hài.
Con trẻ tạo ra những thứ chơi, những câu chuyện với sự bày đặt nhỏ nhoi: Qua những mẫu chuyện nó nghe, nó kể lại cho kẻ khác với sự biến đổi đôi chút hợp với tâm tình của nó, hoặc thêm vài chi tiết cho lạ lùng.
Đặc tính của trẻ lúc này là thích nghe chuyện, thích người ta cắt nghĩa những hình ảnh, nhất là nghe những chuyện thần thoại ly kỳ, hấp dẫn. Nhân vị của trẻ nẩy nở và bộc lộ bằng sự thích bắt chước, nhưng bắt chước đại cương. Nó không bắt chước thuần túy như trẻ sơ sinh, bây giờ, con trẻ mang một ý nghĩa riêng biệt, một phương thức tìm ra mẫu mực cuộc đời có phần nào cao quý.
Đặc điểm tính cách của trẻ
Trẻ ở giai đoạn này thường có đặc điểm tính cách như sau:
- Ích kỷ, muốn làm hết, không nghĩ đến kẻ khác.
- Kiêu ngạo, dễ kích động, muốn kẻ khác nhìn vào mình, việc mình.
- Không phục và hung bạo.
Giáo dục từ gia đình
Chúng ta lợi dụng việc cạnh tranh trong gia đình để giáo dục trẻ. Hai anh em thi nhau ăn thật nhanh và làm thật giỏi. Nếu cha mẹ xem xét, biết phương cách và tâm lý giáo dục, sẽ đưa tính cạnh tranh đến hiệu quả tốt.
Tính tình trẻ nam và trẻ nữ khác nhau. Trẻ gái xu hướng theo cha còn trẻ trai xu hướng theo mẹ. Những cái xung khắc bên trong nhỏ nhặt này làm cho không khí gia đình dễ thở và điều hòa.
Giai đoạn này khởi sự quan niệm luân lý. Nó tự nhận việc nó làm, nó muốn. Hằng ngày thấy trẻ phản ứng bên ngoài thái độ và công việc của người xung quanh nó nhận định về những điều phải thi hành, những điều cấm đoán; nó hiểu luật đặt ra buộc theo, không ai được cưỡng lại và đi trái ngược.
Tiếp sau đó là sự nẩy nở ý thức tập thể, con trẻ cùng cha mẹ, anh em đi dự các lễ nghi lễ hội… Dần dần sinh ra những quan niệm tùy thuộc là yêu mến và tin tưởng, cảm thấy cần phải giúp đỡ và được giúp đỡ. Con trẻ suy nghĩ lý do tạo thành vũ trụ qua hình ảnh các vật xung quanh.
Những điểm làm cho đức tin con trẻ nẩy nở dễ dàng và có thể nói rằng đây là sự tin tưởng tự nhiên của trẻ. Đối với con trẻ lúc này, tin tưởng cũng như hiểu biết đồng nghĩa với nhau. Biết và yêu đối với trẻ là một, phần phân biệt hai động tác, nên con trẻ dễ dàng hướng về sự linh thiêng cao cả và rất gần với thiên nhiên tạo hóa. Như chúng ta nói ở trên, con trẻ thích thú với những chuyện thần thoại. Điểm này chứng tỏ có khuynh hướng về niềm tin dễ dàng.
Một điều quan trọng, ở độ tuổi này cần sự phát triển khỏe mạnh về thể chất lẫn trí tuệ, chúng ta nên cung cấp một lượng dinh dưỡng cho trẻ vừa và đủ, đồng thời khuyến khích trẻ rèn luyện thể chất bằng cách luyện tập thể dục hàng ngày.
Như trên đã nói, con trẻ bước vào giai đoạn này cần được mở mang và phát triển trí não, đồng thời vận động thể chất để có được một sức khỏe tốt.